Aslan Değirmenci, “Kaos İçerikli Haberler Tıklanma Tuzağıdır”
Yapay Zeka Çağında: Dijital Medya ve Siber Güvenlik panelinde konuşan İletişim Başkanlığı Dijital Medya Koordinatörü Aslan Değirmenci, dijital terörizme dikkat çekerek, Kaos içerikli haberlerin tıklanma tuzağı olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Gaziantep Bölge Müdürlüğü ile Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nin iş birliğiyle düzenlenen panelde konuşan Değirmenci, “Son dakikanın yanına Şok Şok Şok başlığı atılıyor. Muhabirlikte ve editörlükte “ŞOK” diye bir kelime yoktur” diyerek Şok, hem bir tıklama tuzağıdır hem de yüzde otuzu yalan haberdir” dedi.
Gelişen teknolojilerle birlikte artık dijital medyanın hayatımızın sanal değil, gerçek bir parçası olduğuna değinen Değirmenci konuşmasında:
“DÜNYADA BEŞ MİLYAR SOSYAL MEDYA KULLANICISI VAR”
“Gerek Türkiye’de, gerek dünyada elbette ki geleneksel medya bitmeyecek. Bitmeyeceğinin emarelerini hep beraber gözlemliyoruz. Fakat gelişen teknolojilerle birlikte artık dijital medyanın hayatımızın sanal değil gerçek bir parçası olduğuna tanıklık ediyoruz. Dijital medyanın önemini bazı istatistiksel verilerle paylaşmak istiyorum. Türkiye’de hali hazırda internet kullanımı yüzde 95’lere ulaşmış durumda. Dünyada ise şu anda 5 milyar sosyal medya kullanıcısı var. Yetişkin bazında baktığımızda her yetişkinden dördü şu an sosyal medyada. Bu da dijital medyanın ne derece önemli olduğunu gösteren bir başka veri.
“HABER BAŞLIĞI SOSYAL MEDYADA ÇOK ABARTILIYORSA DİKKAT EDİN!”
Sosyal medya kullanıcıları genellikle eğlence, kültür, sosyal aktivite olarak kullanıyor olsa da bizim yaptığımız son araştırmaya göre Türkiye’nin yüzde 40’ı sosyal medyayı bilgi amaçlı kullanıyor. Bir gün sonra gazete almak veya akşam haberlerini beklemek yerine sosyal medyada aktif bir şekilde akış takip edilerek güncel bilgilere ve verilere ulaşılabiliyor. Güncel veri ve bilgilere ulaşırken bazı risklerde oluyor. Bu risklerin başında da dezenformasyon ve manipülasyon geliyor. Aslında ayırt etmek çok da zor değil. Profesyonel olmak, masa başında araştırma yapmak, 7/24 sanal devriye atmaya gerek yok. Sosyal medyada ve internet haber sitelerinde işin ipuçları var zaten. Bir haber başlığı sosyal medyada çok abartılı atılıyorsa ve kendinizi haberi tıklamak zorunda hissediyorsanız iki saniye düşünmeniz lazım. Son dakikanın yanına Şok Şok Şok başlığı atılıyor. Muhabirlikte ve editörlükte şok diye bir kelime yok. Muhabirlikten geldim, gazetecilik ve yazarlık deneyimim var sonrasında İletişim Başkanlığında başladım ve şok diye bir ifadeyi hiçbir haberde kullandığımı hatırlamıyorum. Şok, hem bir tıklama tuzağıdır hem de yüzde otuz yalan haberdir.
“KAOS İÇERİKLİ HABERLER TIKLANMA TUZAĞIDIR”
İnternet haberciliği tıklanma tuzağı ile toplumu kendisine çekmeye çalışırken sosyal medyada bazı kaos arayışında olan yapılarda haberi gerçek akışından çıkarıp yanlış bilgilerle donatıp sosyal medyada kaos amaçlı içeriklerle dolaşıma sokabiliyor. Son günlerde de takip ediyorsunuzdur. Göç, mülteci, terör ve deprem olaylarında bu tür kaos amaçlı içerikleri sıklıkla görebiliyoruz. Özellikle son yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremde biz bir hafta boyuncu yoğun bir şekilde dezenformasyonla mücadele etmek zorunda kaldık. Oysa ki biz dezenformasyonla mücadele etmek yerine kurumlar arası iletişim koordinasyonunu sağlayıp bölgeye yardımın ve yardıma ihtiyacı olan noktaların tespitini sağlamakla görevliydik. Fakat bizler daha çok dezenformasyon ile mücadele etmek zorunda kaldık.
“DUYARLI KULLANICI OLURSAK DEZENFORMASYONU YENEBİLİRİZ”
Bazı tehditlerden bahsetmek gerekirse, genellikle dezenformasyon akışı enformasyon akışından daha fazla oluyor. Şayet duyarlı kullanıcılar olabilirsek, gerçek bilgiye ulaşımın yollarını çözebilirsek bunu aşabiliriz. Yapay zeka ile iletişimin nasıl bir direkt bağlantısı var bunu da anlatmak istiyorum. Biz ülkemizin zor dönemlerinde muhabirlik yaptık. Ben 15 defa ağır cezalık olmuş bir kardeşinizim. Hiç birinden ceza almadım, hiçbir tekzibim yok, hiçbir yalan haberim yok fakat eski Türkiye’de yazdığımız her haberin karşılığında ya DGM’lik ya da Ağır Cezalık olurduk. Yaptığımız haberlerin arka planında ne vardı, vesayetle mücadele. Vesayetle mücadele eden gazeteciler bu ülkede çok ciddi sıkıntılar yaşadı. Bunun yanı sıra çok farklı bir sıkıntı daha yaşadık. Habere gidiyoruz, sıcak haber. Peki neyle yazacağız. Şimdi telefonla veya bilgisayarla yazabiliyoruz. Teknolojiden tamamen uzaktasın, daktilon var ancak masanın başında, ofisine gitmek zorundasın ve bunların hepsi saatler alıyor. Gidiyorsun daktilo da haberi yazıyorsun, faks çekiyorsun, faksta takılmalar oluyor. Gazete saat dörtte basılacak, haberin ertesi güne yetişmesi lazım.
“DİJİTAL MEDYADA ESTİRİLEN YALAN RÜZGÂRI MİLLİ GÜVENLİK SORUNUDUR”
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, kimin küfür ettiğine, kimin hakaret ettiğine bakmıyor. Bunun altını çizmek isterim. Biz herkesin özgürlüğüne saygı duyuyoruz. Yalan, dezenformasyon, ırkçılık, kaos arayışı bana göre dijital medyada dijital terörizmdir. Herkesin bir fikri var, herkesin bir düşüncesi var herkes birbirine saygı duymak zorunda. Fakat fikrini şiddetle birleştirip fikrini dijital medyada yaymak tek kelime ile dijital terörizmdir. Ya da doğal afetlerde dezenformasyonla insanların hayatına kast etmek dijital terörizmdir. Bu nedenle sosyal medyada bir bilgiyi, bir fotoğrafı teyit ettirmediğiniz sürece lütfen paylaşmayın. Ülkemiz üzerinde psikolojik harekât yapmak isteyenlerin tuzağına düşmeyelim.
“GAZETECİLERİN TERÖR PROPANGADASINA ALET OLMAMASI GEREKİYOR”
Ankara’da Ulus’ta meydana gelen patlamada çok sayıda sivil vatandaşımız vefat etmişti. Ben olaya yaklaşık dört yüz metre yakındaydım. Bir anda olayın içerisinde buldum kendimi. Diğer gazeteci arkadaşımla birlikteyiz, yanımızda fotoğraf makinemiz var ancak fotoğraf çekmek aklımıza gelmiyor. Patlamanın şiddeti ile bir sürü çocuk ayakkabısı dışarıya fırlamış ve normal şartlarda hepimizin aklına ilk gelmesi gereken şey çok sayıda çocuk ölümü olduğunu düşünmek olur. Ancak patlamanın olduğu çarşının girişinde bir çocuk ayakkabıcısı var ve oradaki ayakkabılar patlamanın şiddeti ile etrafa saçılmış durumda. Ortalıkta bir sürü ceset var ancak biz hala gazetecilik düşünmüyoruz ve yerde yatanlara yardım etmeye çalışıyoruz, ulaşabildiğimiz devlet kurumları ile irtibat sağlamaya ve durumu anlatmaya çalışıyoruz. Bu sırada yerde bir vatandaş elini uzatmış yardım istiyor ve o sırada bir polis memurumuz koşarak gelirken yardım isteyen vatandaşımızın üzerine düşüp bayılıyor. Şimdi ben bu fotoğrafı çekip versem ne olur? Sadece terör örgütünün propagandasını yapmış olurum. Terörün amacı zaten yapılan bu saldırıyı tüm kamuoyuna korku vererek duyurmak. Tabi ki gazeteci olarak orada bir saldırı olduğunun, bir terör saldırısı olduğunun haberi geçilecek ancak terör saldırısıyla birlikte güvenlik güçleri tarafından gerekli tedbirlerin alındığı, sağlık bakanlığı tarafından yaralılara müdahale edildiği ve valilik tarafından açıklama yapılması beklendiği tarzında bir haber yaptık. Can alıcı fotoğraf alacağım diye can yakmamak gerekiyor. Gazetecilerin kendi vicdani refleksleri olması ve terör propagandası yapmaması gerekir” ifadelerini kullandı.
