Gel vatandaş gel, kripto paralar bunlar çip çip …
Kripto paralar deyince aklıma, kripto insanlar geliyor, gizli iş çevirenler. Her ne kadar iyi niyetli de düşünsek de kripto paralar dünyanın dengesini her yönüyle değiştirecek. Fransızca crypto dan dilimize yerleşmiş kripto ifadesi Türkçe manasıyla gizli demek. Öyle ise, gizli olan şeyin nasıl ticareti olur?
Kripto varlıklar diye adlandırdığımız kripto paralar son zamanlarda hem Dünya gündeminde hem de Türkiye gündemini çokça meşgul etmektedir. Gel vatandaş gel, kripto paralar bunlar çip çip …
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelikte, “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanmıştır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılar ise, söz konusu kripto varlıkların alım satımlarına elektronik işlem platformları üzerinden aracılık etmektedir.
Kripto paralar dijital ortam dediğimiz bir ortamda üretilmektedir. Dünya dediğimiz yerin tam olarak neresinde üretilmekte, yetkililer kim, hukuksal zeminde kimle mücadele edilecek kimsenin de tam olarak bilmediği bir yapı bulunmaktadır.
Kripto paralar devletlerin varlık sebebini sorgular hale getirmiştir. Bilindiği üzere paralar devletlerin nişanı ve gücünü temsil etmektedir. Para basmak işi devletlerin tekelinde ve yetkisindedir. Para bir otoritedir. Para satınalma gücü paritesinin en büyük ifadesidir. Para basma erkini kaybeden devletler başka bir ülkenin sömürgesi olmaktan kurtulamazlar.
Türkiye gibi ülkeler kendi paralarının değerini korumakta güçlük çekmektedirler. Üstüne bir de kripto paralar eklenince sorun daha da kronikleşiyor.
Ulaşılabilen verilere göre, 5.500 ile 9.000 adet kripto para birimi bulunmaktadır. Her hafta bir kripto para çıkmakta ve çıkan kripto paraların sadece yüzde 36’sı varlığını sürdürmektedir.
Peki ne olacak kripto para gelecek mi? Gidecek mi?
Pandemi bizleri derinden etkilemektedir. Dijitalleşen dünya da pandemi dijital dünyanın kapısını ardına kadar açtı. Hiç bilgisayar kullanmayan kişiler dahi mecburen kullanmaya zorlanmaktalar. En azından sistem bu yönde getirdi altın tepside bize sundu dijital dünyayı…
Dolayısı ile, dijital paralarda Türkiye’de de Dünya’da olduğu gibi revaçta bir konu…. Herkes çıldırmış gibi kripto para ticaretiyle uğraşır oldu.
Halbuki Avrupa kripto paralara ilgi göstermiyor. Japonya ise, en az ilgi gösteren ülke olarak dururken Türkiye ise, en çok ilgi gösteren dördüncü ülke konumundadır.
Türkiye de son iki üç olayda görünen dolandırıcılık olayları patlak vermese Türkiye’nin kurumları harekete geçip müdahale etmeyecekti. Bu nedenle kurumlar müdahale etmek de denetlemekte gecikmektedirler.
Hem Tosuncuk olayında hem de Thodex olayında devlet geç kalmıştır. Vatandaş mağduriyet yaşamaktadır. Halbuki devlet vatandaşı için vardır. Tabiki dünya da da kripto paralar ile ilgili dolandırıcılık olayları var. Ama kripto paraların arkasında bir devlet olmadığı için, aynı emtia gibi alınan ve satılan kripto paraların sahibi de kaçmakta özgür davranıyor. Tam da dolandırıcılık bu bahiste kendini gösteriyor.
Eğer devleti yönetenler eğitimli olup, Dünya’yı takip etse, hatta ileri vizyonda Dünya’nın Türkiye’yi takip ettiği bir yapı kurabilse idik. Bugün bahsedilen dijital dolandırıcılık denen kripto para ile birlikte pandemi cehenneminden korkmazdık.
Bir ülke de üç şey at başı gitmiyorsa, sorun ciddidir.
Bir temsil ile anlatayım; en azından eğitim devlet ve ticaret at yarışlarındaki gibi at başı yarışı sürdürmüyorlarsa her zaman aksaklık çıkacaktır.
Eğer devlet önde giderse, insanlar ne yapacaklarını bilemezler devlet baskı üretir. Eğer ticaret önde giderse devlet vergi için baskı üretir. Eğer eğitim önde giderse hem devlete hem ticarete eğitim vereceği için ticaret gelişir, devlet her yönünle bayındır olur.
Vesselam…
Mehmet Emin TATLI
